د اخلاقو فلسفه د دوو متضادو مفاهيمو يعنې د ښو او بدو/ خير او شر په خصلتونو او اصالت باندې خبرې کوي.
نور ولولئمولانا جلال الدین محمد بلخي (زېږد ورځ، سپټمبر ۳۰ مه، کال ۱۲۰۷ – مړینه، ډسمبر ۱۲ کال ۱۲۷۳)
نور ولولئد انساني ټولنو د پایښت بنسټونه همدا داستانونه دي. تاریخ وښوده چې د نړۍ لوی لوی کارونه د همدغو خیالي موجوداتو په حکم او درناوي کې ترسره شوي دي.
نور ولولئدا برخه پرته له کومې تبصرې او پیلنۍ ولولئ. همداسې فکر کوم بشپړه ده. پر دیني تجربو قضاوت او د پوهې د لوازمو تاریخي پیل دی چې انسان یې دومره توانمن کړی.
نور ولولئانسان له هستۍ او ژوند سره مانايي اړیکه لري. دغه اړیکه د عقل پر بنسټ، معرفتي منځپانګه لري. له معرفتي منځپانګې مو موخه دا ده چې انسان خپل ځان
نور ولولئدا د پېریانو او ارواؤ کیسې د ماشومانو نه دي، ملیاردونه انسانان ورسره ژوند کوي او دا یې په عادي توګه منلې چې نور ژوي د خوړو، کار او حتی د تفریح او سات¬تېرۍ لپاره ووژني.
نور ولولئروښنتیا د په ځانتپل شوې فکري خامۍ څخه د انسان راټوکیدل یا راوتل دي. کله چې یو کس د بل چا له لارښوونې پرته خپل فکر یا پوهه نهشي کارولی، له فکري اړخه خام بلل کېږي.
نور ولولئحراري په دې برخه کې د انسان اغېزې پر حیواناتو، او د حیواناتو رول او د ژوند بهیر په زرګونه کلونو کې راسپړي. دی وايي زرګونه کلونه کېږي
نور ولولئ